Eindelijk naar NOM!

Laagakkerstraat 1Goed nieuws voor ons, na een lange zoektocht gaan we in 2017 eindelijk beginnen aan de NOM renovatie van ons “Droompaleis”. Waarom ik dat wil? In de eerste plaats omdat het kan. Op de langere termijn hoeft het niet (te) veel te kosten, een deel van de renovatie en opwekcapaciteit kan immers betaald worden uit de besparing van de gasrekening. Door NulOpdeMeter (NOM) te gaan, kunnen we hopelijk ook anderen mensen inspireren en laten we niet onbelangrijk ook onze kinderen zien hoe het moet. Als bestuurder van Energie Coöperatie 073 (EC073) ervaar ik ook dat het energiezuinig maken van de woningvoorraad achter loopt bij de doelstellingen. Niet alleen in ‘s-Hertogenbosch overigens. Graag draag ik zelf ook actief bij om dit te veranderen.

Met zijn allen zijn we hard op weg het klimaat onomkeerbaar te veranderen, los van de gevolgen daarvan, is dat iets waaraan ik en mijn gezin niet willen bijdragen. Niks doen is geen optie, dus daarom gaan we hard aan de slag! Lees hier hoe wij aan de slag gaan met o.a. in2ecobuildings en de gemeente ‘s-Hertogenbosch.

Ons huis

Wij zijn in 2010 in Orthen gaan wonen. We wonen in een min of meer vrijstaand huis uit 1960. Nadat we het huis kochten begon de eerste renovatie en hebben we gekozen voor vloerverwarming (lage temperatuur) en de eerste isolerende maatregelen genomen. Daarna volgde de duurzame opwek, we kozen hiervoor zonnepanelen (2000kwh) en winddelen van de windcentrale (5000kwh). Daarmee wekten we dus direct al meer stroom op dan we gebruikten en ontstond een wat vreemde situatie. Ondanks het overschot aan stroom betaalden we nog steeds voor gas, De winddelen leverden wel stroom, maar deze stroom bleef belast. Later zal ik nog nader op de Winddelen ingaan. De realisatie van een elektrische deelauto met het stroomoverschot is tot op heden nog niet gelukt. Voor dit project ben ik ook afhankelijk van de pilot verlengde privaat aansluiting (VPA) van de gemeente ‘s-Hertogenbosch.

De volgende stap

De oplossing voor de volgende stap lag duidelijk bij het gas, gebruikt voor verwarmen, warm water en koken. De zoektocht startte bij een keukentafelgesprek van EC073, dat leverde een helder rapport over de mogelijkheid om te komen tot besparing en mogelijke comfort verbeteringen. NOM kwam hierbij nog niet direct in zicht. Dat laatste zat mij dwars en was aanleiding om verder te blijven zoeken. Vanuit zo’n keukentafelgesprek volgen in eerste instantie stapsgewijze aanpassingen, die energie besparen en wooncomfort verhogen. Maatregelen zouden non-regret (geen spijt achteraf) moeten zijn. Zo is het in het proces bijvoorbeeld niet handig eerst zonnepanelen te leggen en daarna pas je dak te vervangen, etc.

De afgelopen jaren heb ik gesprekken gevoerd met verschillende aanbieders van losse maatregelen en totaalpakketten. Reimarkt dat zich richt op rijtjeswoningen biedt pakketten comfort/besparing, maar goed ik heb geen rijtjeswoning. Bij andere aanbieders miste ik vaak een totaalvisie. Op vragen als; “ben ik dan NOM” kreeg ik vaak te horen: “Nee maar je bent wel een eind op weg….”. Veelal zit de aanpak ook in eerst isoleren en energieverbruik verlagen en dan pas starten met opwekken. Een logische aanpak maar niet praktisch en financieel ingewikkeld als het je eigen huis en rekeningen zijn. De truc is en blijft in mijn ogen toch je investeringen betalen uit je gasrekening. De gasrekening bestaat voor een groot deel uit vaste lasten, dus is er in mijn ogen ook maar een oplossing; de 1e investering moet je in een klap van het gas halen, geen tussenstappen!

Vanuit die visie was het nog moeilijker aanbieders te vinden. Aanbieders van warmtepompen komen bijvoorbeeld met hybride oplossingen (nog steeds een gasaansluiting nodig), enorm dure systemen en ingrijpende verbouwingen of adviseren simpelweg ook eerst door te gaan met isoleren. In dat laatste is er overigens ook een risico, dat de isolatiemaatregelen later belemmerd werken voor het te kiezen warmte- en ventilatiesysteem. Andersom is er natuurlijk een risico dat je kiest voor een te “zwaar” systeem voor warmte (de warmtepomp) als je daarna door blijft gaan met isoleren en besparen. Ik vind dat laatste risico acceptabel t.o.v. de voordelen van direct het gas kunnen afsluiten. Uiteindelijk kwam ik in contact met in2ecobuildings, die mijn visie in grote lijnen deelde en waarmee dus wel een concreet plan gemaakt kon worden.

Aan de slag met in2ecobuildings

De afgelopen maanden vanaf eind 2016 zijn we met in2ecobuildings in gesprek geweest. in2ecobuildings heeft inmiddels al veel ervaring met NOM renovaties en dat is prettig. We begonnen met een nieuw rapport, dat de energiestromen en comfortwensen in kaart bracht. Zo’n rapport geeft helder inzicht in de besparingsmogelijkheden, de energiebehoefte voor en na en natuurlijk de benodigde opwekinstallaties voor stoom en warmte. Uitgangspunt hier is uiteraard ook het afsluiten van het aardgas. Na enkele vervolggesprekken zijn we vervolgens begonnen met het aanvragen van offertes en het in kaart brengen van de mogelijke subsidies. Naast verdere isolatie (o.a. kozijnen, vloer) is het uitgangspunt en basis van het systeem een luchtwarmtepomp met energie- en zonnepanelen.

NOM renovatie subsidie van de Gemeente ‘s-Hertogenbosch

Uiteindelijk heb ik ook een aanvraag gedaan voor de NOM subsidie van de gemeente ‘s-Hertogenbosch. Deze week kreeg ik te horen, dat deze ook is toegewezen. Daarmee zijn wij de eerste die gebruik gaan maken van deze subsidie! Uiteraard helpt deze subsidie enorm, zonder had ook gekund, maar dit is absoluut een meevaller en een enorme stimulans! Ik had al eerder gekeken naar deze subsidie, maar tot 1 januari 2017 kwamen alleen rijtjeshuizen in aanmerking. Een andere verandering is dat de subsidie nu direct naar ons gaat en niet naar de NOM-aanbieder. Dat laatste maakt het aan de ene kant natuurlijk makkelijker, maar geeft ons anderzijds ook meer verantwoordelijkheid.

Aanvraag van de subsidie

Aanvraag van de subsidie was een leerzaam en uiteindelijk haalbaar proces. De winddelen mochten uiteindelijk niet meetellen voor het behalen van NOM, daarover later nog meer. Vooral nog eens een keer extra nadenken over het uitgangspunt om in te zetten op gasloos en niet eerst volledig op besparen en isoleren en de langere termijn effecten daarvan was bijzonder nuttig. Simpel gezegd: stel je investeert nu een groot bedrag aan duurzame opwek en warmte, hoe lang gaat die installatie dan mee? En moet je over 15 jaar weer een vergelijkbaar bedrag investeren? Hoe verhoudt dit zich tot verbeteringen aan het gebouw die “blijvend” zijn. Zelf denk ik dat het landschap aan mogelijkheden voor zowel isolatie als opwek er over 15 jaar heel anders uit zal zien, verdere standaardisering en ervaring zullen zorgen dat de prijzen dalen en anderzijds zijn gebouwaanpassingen ook niet altijd blijven, kozijnen blijven niet eeuwig zitten, spouwmuurisolatie zakt af en vergaat, etc.

Financiering en andere subsidies

Naast de hier bovengenoemde subsidie maken wij gebruik van een (maximale) duurzaamheidslening van SVn. Er lopen op provinciaal en rijks niveau nog diverse andere subsidies. Hoe wij deze wel en niet gebruiken zal ik later nog eens uitleggen.

Energieopslag

Op dit moment is het openbare elektriciteitsnet mijn opslag. De salderingsregeling maakt dat mogelijk. Het eventueel verdwijnen van deze regeling betekent wel dat we mogelijk op de korte termijn extra zullen moeten investeren in opslagcapaciteit om te zorgen dat we de stroom die we opwekken ook zelf kunnen gebruiken. Ook op dit gebied is te zien dat de markt zich snel ontwikkeld, dus het is een zorg maar geen onoverkomelijke zorg.

Wat nog meer?

Op de uitbouw van het huis willen we een groen dak realiseren. Ook voor groene daken heeft ‘s-Hertogenbosch overigens weer een leuke subsidie. Ik blijf mij voorlopig ook inzetten voor de elektrische deelauto. In potentie heb ik daar straks nog steeds 5000kwh vanuit de winddelen voor beschikbaar, bovendien is zo’n auto natuurlijk ook meteen een accu voor de eerder genoemde energieopslag. Vanuit mijn rol als bestuurder van EC073 en als inwoner van Orthen denk ik dat we als wijk opzoek moeten blijven naar mogelijkheden tot collectieve opwek- en opslagmogelijkheden. Een collectieve zonneweide met de postcoderoos regeling is ook voor Orthen, met een beetje hulp van EC073 en bijvoorbeeld Zayaz heel haalbaar. Orthen is immers al een tijdje een Buurkrachtbuurt, hoog tijd voor de volgende stap verder! Benieuwd wat BCFO hierin kan betekenen.

Overigens worden we niet de eerste NOM woning van Orthen Marja en Tom gingen ons al voor. Zij kozen overigens wel voor de route van eerst isoleren en besparen. Let op; dan hebben we het dus nog steeds over 2 van de zeg 700 woningen in Orthen. Ook in Orthen dus nog een hoop te doen. In de wijk staan nog een aantal woningen van hetzelfde type als wij hebben, deels eigendom van Zayaz. Misschien kunnen die ook aan de slag met onze ideeën en plannen?!

Wat verder?

Komende tijd zal ik mijn ervaringen blijven delen. Graag wil ik andere inspireren om ook aan de slag te gaan. Ook de rapporten en offertes die ik hier noem wil ik graag met je delen. Stuur mij een e-mail (of twitter @bassjobsen) als je ergens iets meer over wilt weten. Beschikbaar zijn o.a. de rapporten van het keukentafelgesprek en in2ecobuildings, diverse offertes van o.a. bouwbedrijf Kollenburg ( bekend van TV 🙂 ), etc. heb je een rijtjeshuis dan heeft Reimarkt je waarschijnlijk een hoop te bieden. Mijn winddelen kwamen dus van de Windcentrale, de zonnepanelen zijn gelegd door Eneco via de Zonzoektdak actie van Natuur & Milieu. Ik heb gesprekken gevoerd met Energieloket de Meierij waar ik niet tevreden over was, maar bijvoorbeeld ook Installatiebureau A.L. van Wijlen uit Sprang-Capelle heeft mij goed geholpen en mooie duidelijke offerte uitgebracht voor een warmtepompsysteem. Met dit bureau kwam ik in contact via de warme huizendagen van opnieuw Natuur & Milieu o.a. i.s.m Greenchoice. Via de winddelen is Greenchoice nu automatisch onze elektriciteitsleverancier, en sinds een tijdje hebben daar ook Bosgecompenseerd gas van.

Zonnepanelen maar niet voldoende kapitaal, je kunt ze ook huren bij Zelfstroom, uit Den Bosch. Leden van EC073 krijgen 10% korting. Aan de slag met je buurt? Neem dan contact op met Buurkracht. In ‘s-Hertogenbosch werkt Buurkracht samen met EC073.

Deelauto Orthen

Ons gezin

Er is meer dan ons huis. Als gezin proberen we zo weinig mogelijk afval te produceren, we composteren en houden kippen voor het GFT-afval. We zijn kritisch in wat we eten en proberen vlees te beperken. En tot slot runnen we een webshop waar we duurzame menstruatiecups verkopen, wat ook weer een hoop afval bespaart. Meiden en vrouwen die ook NOM gaan wonen verstrekken we langs die weg een gratis De Groene Cup.

Save

Save

Save

5 Responses to “Eindelijk naar NOM!”

  1. Carla Korsten

    Bas, ik ben onder de indruk van je verhaal!
    Zelf zijn we ook bezig om bewuste keuzes te maken wat betreft energie voor ons volgende huis, daarvan is het oudste deel gebouwd in de 18e eeuw…

    Reply
    • admin

      Hoi Carla, Bedankt voor je reactie, leuk! Ik begrijp dus goed dat jullie gaan verhuizen? Een huis uit de 18e eeuw is natuurlijk weer heel wat anders dan 1960, heb je dan ook nog te maken een bepaalde monumentale status? Waar hebben jullie al aan gedacht? Misschien zit er ook extra grond bij het huis dat weer mogelijkheden biedt?

      Reply
  2. Arjan

    Gaaf project Bass! Interessant dat je het net als opslag ziet. Zit wel wat in, maar bedenk dat je die warmtepomp juist op koude windstille winterochtenden nodig hebt. Een betaalbare luchtwaterwarmtepomp loopt dan al gauw tegen zijn grenzen aan van hoeveel warmte gegenereerd kan worden. Dan is bijstook nodig en die gaat je elektraverbruik omhoog stuwen. Dat compenseer je deels door salderen en winddelen maar het overschot aan zonne-energie dat je in de zomer hebt teruggeleverd en de windenergie uit winddelen zijn op die momenten niet beschikbaar. Feitelijk wordt je woning dan verwarmt door grijze stroom waarschijnlijk uit een kolencentrale. Die bijstook zal relatief hoog zijn om je de keuze maakt om je woning niet of pas later te isoleren. Helemaal eens dat je gelijk van het gas af wilt, maar zonder of pas later isoleren lijkt me niet de meest duurzame keuze. Eerst isoleren scheelt bovendien in de benodigde capaciteit van de warmtepomp en daarmee het benodigd vermogen en de uitstoot die de warmtepomp door zijn stroomverbruik en de benodigde bijstook nog steeds veroorzaakt. Ondanks de mitsen en maren is het een mooi initiatief. Succes er mee!

    Reply
    • admin

      Hoi Arie, leuk om weer van je toe horen. Goed dat je een aantal kritische noten plaats. De discussie alleen al kan het project al bijna succesvol maken. Als burger, heb ik anders dan een overheid de mogelijkheid te “experimenteren”. De overheid kan wel faciliteren en mogelijkheden scheppen. Dat vind ik zelf een belangrijk pluspunt van dit project. De gemeente is betrokken en via in2ecobuidlings ook de lokale ondernemers. Belangrijke uitgangspunten zijn; “niets doen is geen optie” en de energietransitie is een complex vraagstuk waarvan de uitkomsten niet van te voren vast staan.
      Het is overigens niet zo dat we helemaal niet gaan isoleren, muren, vloer, dak en kozijnen worden o.a. aangepakt, wel wordt een keuze gemaakt in wat (nu) voor ons betaalbaar is. De inzet is niet alleen energie, maar ook comfort en ruimte.
      Qua het benutten van het publiek net als opslag, maak je een zeer terecht punt. Het is natuurlijk helemaal geen opslag en absoluut nog een uitdaging. Op de landelijke energiemix heb ik weinig invloed, maar door een “nieuwe” situatie te creëren kan ik op lokaal niveau misschien wel iets bereiken. Als mijn buren en buurtgenoten volgen zal ook de behoefte aan een “echte” opslag stijgen. Misschien kunnen we dan op buurtniveau iets bedenken, zoals reeds gebeurde in de Bredase wijken Meulenspie en Easy Street.
      Warmte wordt wel deels opgeslagen in de vorm van een warm water buffer, maar ook in dat geval zijn er inderdaad “problemen” tijdens de koude winterdagen.
      Je opmerking over capaciteit van de warmtepomp is ook terecht. Ik ga dat nog eens verder uitzoeken. Belangrijke vraag is dan, zo lijkt mij, is zo’n pomp die niet op volle capaciteit draait minder efficiënt dan een pomp met kleinere capaciteit?

      Reply
  3. Arjan

    Ha Bass, Leuk om over jouw experiment te lezen. Experimenteren is erg belangrijk. Alliander experimenteert ook volop! https://www.alliander.com/nl/media/nieuws/zeven-proeftuinen-honderden-leerpunten. Nog voordat ik bij Alliander ging werken, is in een experiment in Zutphen veel geleerd van fouten. Een van de belangrijkste was de een warmtepomp slecht combineert met beperkt geïsoleerde huizen: https://www.trouw.nl/groen/in-de-praktijk-vreet-populaire-warmtepomp-juist-energie~aa0993ee/ Dit artikel is wel wat erg negatief over warmtepompen. Warmtepompen kunnen heel efficiënt worden toegepast en inmiddels zijn installateurs ook veel beter op de hoogte. Installateurs zijn echter nog wat onbekend met de warmtepomptechnologie. Ze kunnen geblinddoekt voor een spotprijs een HR ketel installeren, maar zo ver is het met warmtepompen nog niet. Daar is nog wel wat bijscholing voor nodig, want de huidige installateurs zijn overwegend Gasinstallateurs en Warmtepompen is Elektra. Toch vond ik het goed om te lezen in je blog dat de installateurs ook bij jou hamerden op goede isolatie. Voor veel woningen is all electric warmtepomp optie zeker interessant, maar vanuit maatschappelijk oogpunt zijn vaak ook buurt- en wijkvarianten interessant. Denk dan aan warmtenet op WijkWKK, WKO, restwarmte of geothermie. Daarnaast moeten we groengas ook niet afschrijven. In potentie kan ca 12% van het residentieel gasgebruik in 2050 op groengas stoken. Wijkvarianten zijn echter veel moeilijker te organiseren omdat de neuzen van alle buren dan idealiter ook nog op hetzelfde moment dezelfde kant op moeten wijzen. Maar daarmee gaan we nu ook experimenteren in Arnhem.
    Wat ik overigens erg leuk vind is dat jouw experiment een van de weinige NOM-woningen is bij een koopwoning. Voor woningcorporaties is het ook niet makkelijk, maar een stuk makkelijker dan voor een woningeigenaar om dergelijke grote investeringen te doen. Het is een hele grote uitdaging om juist woningeigenaren te verleiden om dit soort stappen te nemen. Er wordt nagedacht over gebouwgebonden financiering. Dat lijkt mij een heel interessant concept omdat je dan het (tijdelijke) eigendom van de koper los ziet van het gebouw en de investeringen daarin. http://www.energieoverheid.nl/2015/11/06/gebouwgebonden-financiering-versnelt-verduurzaming-woningen/ Nu nog partijen vinden die daar in willen of mogen investeren.
    Wanneer je de warmtepomp geïnstalleerd hebt en je profieldata wilt delen dan houdt ik mij aanbevolen! Ik zal je vraag mbt capaciteit van de warmtepomp eens neerleggen bij collega’s. We spreken wel eens fabrikanten en die hebben daar denk ik wel inzicht in.

    Reply

Leave a Reply

(will not be published)